Kaderen of niet, that's the question

Binnen de werkgroep duurzaamheid ontspon zich een discussie. Niets nieuws onder de zon natuurlijk, zet een groep juristen bij elkaar en dan krijg je die automatisch. De discussie ging over het al dan niet scharen van mensenrechten onder duurzaamheid. Focus op milieu of integrale blik? Het kaderen van het aandachtsgebied van de werkgroep was natuurlijk wel belangrijk.

De discussie vond plaats voor de uitspraak door de Hoge Raad in de Klimaatzaak Urgenda, waarin de relatie tussen schade door klimaatverandering en mensenrechten werd bevestigd. En ja, dit ging natuurlijk om verplichtingen van de Staat, maar toch.

De discussie vond ook plaats voor de nieuwjaarsbijeenkomst van het Nederlands Genootschap van Bedrijfsjuristen afgelopen januari, waar Professor Cees van Dam sprak om mensenrechten voor het voetlicht te krijgen bij de bedrijfsjuristen, nadat hij vorig jaar juni in een artikel in het NRC advocaten al opgeroepen had om niet weg te kijken bij mensenrechtenschendingen door bedrijven die zij vertegenwoordigen.

Tijdens de bijeenkomst zette hij mensenrechten dan ook op de agenda van de bedrijfsjurist. Behalve voldoende niet-juridische redenen om dit onderwerp op de radar te hebben binnen je bedrijf (ik noem reputatieschade, verdergaande eisen van investeerders of gewoon een slecht geweten), zijn er ook dringende juridische redenen:

- Er is een gestage ontwikkeling van due diligence verplichtingen van soft law naar hard law (Wet zorgplicht kinderarbeid in ons eigen land bijvoorbeeld).

- Er zijn toenemende aansprakelijkheidsrisico's (die overigens ook kunnen leiden tot reputatieschade, maar dat terzijde).

- En natuurlijk heeft jouw bedrijf al een Corporate Governance Code die de lange termijn waardecreatie moet borgen, dus: compliance.

Waar überhaupt te beginnen als het onderwerp van mensenrechten ook nog onderdeel moet zijn van de juridische bedrijfsvoering? Een goed begin is het lezen van Guiding Principles on Business and Human Rights van de Verenigde Naties. Bedrijfsjurist bij een multinational? Neem de OECD Guidelines for Multinational Enterprises eens door.

Nu weer terug naar de discussie binnen de werkgroep: vallen mensenrechten nu onder duurzaamheid of niet? Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen heeft alles te maken met beide onderwerpen. Ze zijn nauw aan elkaar verwant, is het een mogelijk zonder het ander? Het concept van lange termijn waardecreatie dat een steeds prominentere plaats inneemt binnen bedrijven integreert deze twee onderwerpen.

Ook dit zou een discussie zonder einde blijken te zijn. Zeker goed om te voeren, maar ik sluit hem nu af, want we moeten door met de transitie! Dus zoals de eerste blog al geëindigd is, eindig ik nu weer: It's up to you. Vormen mensenrechten een integraal onderdeel van je bedrijfsvoering of werk je bij een social enterprise dan is de keuze makkelijk en zal je eerder geneigd zijn om ze mee te nemen in ook het duurzaamheidsverhaal. If not, doe je het niet. Bedenk echter wel, je ontkomt er niet aan om mensenrechten een onderdeel te laten vormen van je juridische bedrijfsvoering. Maar dat terzijde.